Zo zag het allereerste kampioensteam van Feyenoord er precies honderd jaar geleden uit (2024)

Feyenoord viert deze week een bijzonder jubileum. Precies honderd jaar geleden werd de club voor het eerst kampioen van Nederland. In samenwerking met sporthistoricus Jurryt van de Vooren duikt Rijnmond deze week in de landstitel van toen. Met vandaag deel één: het kampioensteam.

Het voetbal zag er honderd jaar geleden totaal anders uit dan nu. Oude en traditionele clubs als HFC Haarlem en HVV (Den Haag) hadden veel invloed, terwijl Feyenoord en Ajax pas een paar jaar tegen elkaar speelden. De bouw van De Kuip duurde nog ruim tien jaar, Feyenoord speelde zijn thuiswedstrijden op de Kromme Zandweg.

Begin vorige eeuw was voetbal in Nederland vooral een sport van de elite. Sparta was de club van Rotterdam, met vijf landstitels in zes jaar tijd. De laatste daarvan was in 1915. Daarna werd voetbal langzaam maar zeker een sport van het volk. Met de titel van Feyenoord in 1924 werd de hegemonie van het traditionele Sparta definitief doorbroken.

Waar het Feyenoord van Arne Slot vorig jaar kampioen werd met zo'n dertig spelers, was dat honderd jaar geleden wel anders. Als we naar de samenstelling van de selectie van toen kijken, valt één ding meteen op: aanvallers, vooral aanvallers. Wisselen tijdens wedstrijden was overigens nog niet toegestaan.

Jaap Kruijs (1883-1959)

Na het ontslag van de Engelse trainer Bill Julian Jr. speelde Feyenoord twee jaar zonder trainer, waaronder het grootste gedeelte van seizoen 1923/1924. Bestuurslid Jaap Kruijs voerde een aantal trainerstaken uit. Zo was hij masseur van het eerste elftal en stond hij bekend om zijn opmonterende woorden.

Kruijs masseerde de spelers van Feyenoord met een zogenaamd wonderelixer, waarmee hij ze hielp in hun herstel. Dit 'speciale' goedje bleek uiteindelijk niets meer dan gedistilleerd water.

Harry Waites (1876-1938)

Engelsman Harry Waites speelde in zijn jeugd rugby en werkte later bij de Britse marine. Tijdens de eerste wereldoorlog kwam hij in Nederland terecht, waar hij werd geïnterneerd in Groningen. Bij het Groningse Be Quick boekte hij uiteindelijk zijn eerste succes als voetbaltrainer, met het landskampioenschap van 1920.

Naast zijn werk als trainer was Waites masseur, onder meer bij het Nederlands elftal op de Olympische Spelen van 1920. In het voorjaar van 1924 kwam hij van LAC Frisia (Leeuwarden) naar Feyenoord. Het is niet zeker wanneer Waites voor het eerst op de bank zat als trainer van Feyenoord, wel dat hij in juni 1924 de eerste landstitel met de club vierde. Een jaar later werd hij alweer ontslagen, vanwege slechte resultaten. Waites keerde terug naar Engeland. Niet meer in de voetbalwereld, wel in die van het rugby en cricket.

Jan van der Gaag (Rotterdam, 1901-1967)

Slechts één keer speelde Jan van der Gaag in het kampioensjaar mee bij Feyenoord. Hij was eigenlijk de doelman van het derde elftal, maar mocht in zijn hele carrière twee keer opdraven in het eerste. Van der Gaag werkte in de haven en had vier broers die ook bij Feyenoord speelden. Eén van die broers speelde drie competitiewedstrijden voor het eerste van Feyenoord.

Arend Moerman (Rotterdam, 1899-1929)

Tussen 1918 en 1924 stond Arend Moerman in 57 wedstrijden onder de lat bij Feyenoord. Negentien wedstrijden hield hij zijn doel schoon. Moerman was in het dagelijks leven kantoorbediende en overleed al op de 30-jarige leeftijd.

Jo Vermeulen (Rotterdam, 1904-1968)

Nadat Jo Vermeulen in totaal 41 competitiewedstrijden voor Feyenoord speelde en met die club ook het kampioenschap vierde, verhuisde hij in 1926 naar Eindhoven. Om te gaan werken bij Philips en te spelen voor PSV. Sportief kreeg hij weinig kansen, dus bewees hij zich naast het veld. Vermeulen schreef het in 1950 ingevoerde clublied van de Eindhovenaren.

Floor de Zeeuw (Rotterdam, 1898-1979)

In 22 competitiewedstrijden stond Floor de Zeeuw van 1922 tot en met 1924 onder de lat bij Feyenoord. Vanaf midden jaren dertig werd hij trainer van verschillende lagere elftallen van Feyenoord. De Zeeuw was metselaar van beroep.

Kees van Dijke (Rotterdam, 1902-1983)

Vijf man achterop, de bus parkeren, of andere vormen van veel verdedigers opstellen; honderd jaar geleden deden ze er niet aan. Feyenoord werd in 1924 kampioen met twee hele verdedigers in de selectie. Een van hen was de onverschrokken Kees van Dijke, stevig van postuur.

Na in de jeugd te hebben gespeeld debuteerde Van Dijke in 1922 voor het eerste elftal van Feyenoord. In totaal zou hij maar liefst 257 wedstrijden voor de Rotterdammers spelen, waarin hij dertig keer scoorde en twee landstitels vierde. Van Dijke, in Rotterdam steevast Kees Dijke genoemd, bezat naast zijn voetbalcarrière verschillende horecagelegenheden.

Na een conflict vertrok hij in 1934 bij Feyenoord. In 1941 kwam hij terug bij de Rotterdammers, als trainer. Naast zijn carrière als voetballer was hij kogelstoter, speerwerper, biljarter, dammer en bokser. Van alle markten thuis dus.

Piet Notenboom (Numansdorp, 1896-1966)

Tot medio 1925 speelde Piet Notenboom 133 competitiewedstrijden voor Feyenoord, waarin hij twee keer scoorde. De verdediger had een café in Rotterdam, dat hij in 1926 verkocht aan ploeggenoot Van Dijke. Notenboom is vooral bekend geworden vanwege zijn overlijden. Na afloop van Feyenoord-Ajax op 9 januari 1966 (1-1) overleed hij op de tribune in De Kuip. Geen enkele andere oud-speler van Feyenoord is dat ooit overkomen.

Puck van Heel (Rotterdam, 1904-1984)

320 competitiewedstrijden voor Feyenoord, 64 interlands voor het Nederlands elftal, Lid van Verdienste bij Feyenoord, bondsridder bij de KNVB en ontvanger van de Wolfert van Borselenpenning. Puck van Heel kan met alle recht de eerste Feyenoord-legende worden genoemd. Al was zijn inbreng in het eerste kampioensjaar gering, Van Heel werd pas in 1925 basisspeler bij Feyenoord.

Mede door de in totaal 43 doelpunten van Van Heel prijken er liefst vier landstitels met Feyenoord op zijn erelijst. De middenvelder werd vooral geprezen om zijn spelinzicht. Hij was ontzettend populair in Rotterdam, maar de bescheidenheid zelve. Als aanvoerder van Feyenoord sloeg hij in 1935 de eerste paal van Stadion Feijenoord (De Kuip).

Zijn 64 interlands voor het Nederlands elftal waren lange tijd genoeg voor een record, dat ruim veertig jaar later werd verbroken door Ruud Krol. Naast zijn eretitels bij Feyenoord, de KNVB en de gemeente, is hij sinds een paar jaar vereeuwigd in een muurschildering in Rotterdam. Samen met Bertus Bul, die later in dit verhaal terugkomt.

Cor van der Velde (Melissant, 1894-1976)

Ondanks een verkeerd gezette beenbreuk in 1916 speelde Cor van der Velde 115 competitiewedstrijden voor Feyenoord, waarin hij vier keer scoorde. In 1928 stopte hij met voetballen, om in het eerste elftal plek te maken voor de hierboven genoemde Puck van Heel. Van der Velde vond dat Van Heel als international in het eerste elftal van Feyenoord moest spelen.

Na zijn carrière was Van der Velde een tijdje grensrechter. Zijn werk bestond onder meer uit het bottelen van bier. Een jaar nadat hij stopte met voetballen werd hij door Feyenoord benoemd tot Lid van Verdienste.

Willem Visser (Dordrecht, 1898-1957)

Als voetballer speelde Willem Visser 94 competitiewedstrijden voor Feyenoord. Desondanks maakte hij vooral naam als atleet. Samen met zijn broer Manus deed hij namens de atletiektak van Feyenoord mee aan tal van wedstrijden. Zo vestigde hij in 1923 het clubrecord hoogspringen. Naast zijn eigen actieve carrière zat hij jarenlang in de atletiekcommissie bij Feyenoord.

Jan Zuidam (Hof van Delft, 1898-1979)

In 1923 maakte Jan Zuidam de overstap van rivaal Sparta naar Feyenoord. Hij had het zichzelf bij Sparta onmogelijk gemaakt, omdat hij in een ingezonden brief in de krant Voorwaarts had geprotesteerd tegen het spelen van wedstrijden op Koninginnedag, toen nog 30 augustus. Daarmee maakten voetbalclubs zich volgens hem schuldig aan 'monarchistische propaganda'.

Zuidam weigerde uit protest tegen het Koningshuis zelfs voor het Nederlands elftal te spelen. In totaal speelde hij 32 competitiewedstrijden voor Feyenoord, waarin hij twee keer scoorde.

Kees Borremans (Rotterdam, 1896-1963)

Nadat Kees Borremans in 1920 zijn debuut had gemaakt bij Feyenoord, raakte hij tussen 1921 en 1923 zijn plek in de hoofdmacht kwijt. Deze kreeg hij terug, maar begin 1928 vertrok Borremans bij Feyenoord, waar hij in totaal zeventig wedstrijden speelde en elf keer scoorde. De reden van zijn vertrek? Huiselijke omstandigheden. Meer is nooit bekendgemaakt.

Bertus Bul (Oosterhout, 1897-1972)

Hij was klein van postuur en groot liefhebber van roken en bier. Maar desondanks werd Bertus Bul door velen gevreesd. Vanwege zijn onvermoeibare werk als mannetjesputter kreeg hij de bijnaam De Terriër. Van 1917 tot 1930 speelde Bul 231 competitiewedstrijden voor Feyenoord, waarin hij 23 keer scoorde.

Bul was de eerste door Feyenoord opgeleide speler die het Nederlands elftal haalde. Daar speelde hij maar zes interlands, vanwege zijn lengte. Naast het voetbal werkte hij 44 jaar in de haven.

Gerrit Groenenboom (Rotterdam, 1902-1981)

Slechts tweemaal speelde Gerrit Groenenboom in het eerste elftal van Feyenoord. Allebei de wedstrijden in kampioensjaar 1924, waarin hij Kees Pijl verving. Laatstgenoemde verbleef met het Nederlands elftal in Parijs voor de Olympische Spelen. Verder speelde Groenenboom in de lagere elftallen van Feyenoord. Carrière maken deed hij vooral bij de belastingdienst.

Adriaan Koonings (Rotterdam, 1895-1963)

Doelpunten, doelpunten, doelpunten. Adriaan Koonings had in de jaren twintig een groot aandeel in de landstitels van Feyenoord van 1924 en 1928. Hij speelde 230 competitiewedstrijden voor de Rotterdammers, waarin hij 130 keer scoorde. Dit aantal is vanwege gebrekkige administratie mogelijk nog hoger. Koonings was aanvaller, maar speelde ook weleens als middenvelder. Hij stond zelfs twee keer op doel.

Koonings werd in 1929 tot Lid van Verdienste benoemd door Feyenoord. Vlak daarna werd hij trainer van Sparta, waar hij liefst veertien jaar zou werken. Later werd hij nog twee periodes trainer van Feyenoord. Van 1946 tot 1950 en van 1952 tot 1955. Prijzen pakken deed hij die periode niet, wel werd hij in 1955 beheerder van het clubhuis op Varkenoord.

Piet van Nieuwpoort (Rotterdam, 1903-1971)

Veel is er niet bekend over Piet van Nieuwpoort, die slechts één wedstrijd in het eerste van Feyenoord speelde. Dat was, uiteraard, in het kampioensjaar. Verder was hij molenaar en later nog groenteboer.

Jan Petterson (Rotterdam, 1898-1955)

Met zijn gedrongen postuur groeide Jan Petterson tussen 1917 en 1928 uit tot steunpilaar van Feyenoord. Hij speelde 187 competitiewedstrijden, waarin hij 33 keer scoorde. Zijn bijnaam was Joep, al werd hij door zijn ploeggenoten Jantje genoemd.

In de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog was Petterson lid van de technische commissie en de veteranencommissie bij Feyenoord. In 1949 werd hij benoemd tot Lid van Verdienste. Verder had hij zijn eigen drukkerij.

Kees Pijl (Oosterhout, 1897-1976)

Bij Adriaan Koonings hadden we het al over vele doelpunten, Kees Pijl doet daar nog een flinke schep bovenop. Pijl is officieus Feyenoords topscorer aller tijden, met maar liefst 229 doelpunten in 267 competitiewedstrijden. Hij speelde vanaf 1916 tot en met 1932 bij Feyenoord. In 1928 werd hij benoemd tot Lid van Verdienste. Tussen 1932 en 1938 was hij als bestuurslid nauw betrokken bij de totstandkoming van Stadion Feijenoord.

In maart 1924 scoorde Pijl voor het Nederlands elftal in een vriendschappelijke wedstrijd tegen België. Daarmee werd hij de eerste Feyenoorder ooit die scoorde in Oranje. Cor Kieboom, tussen 1939 en 1967 voorzitter van Feyenoord, noemde Pijl op zijn begrafenis de grootste uit de geschiedenis van Feyenoord.

Jaap Weber (Rotterdam, 1901-1979)

Toen Jaap Weber in 1919 zijn debuut maakte bij Feyenoord, werd hij teamgenoot van zijn oom Mees. De vreugde was van korte duur, want Jaap Weber raakte meteen zwaar geblesseerd en speelde pas in 1922 zijn tweede wedstrijd voor Feyenoord. In totaal kwam hij tot 66 competitiewedstrijden, waarin hij achttien keer scoorde. In 1925 vertrok Weber, net als zijn oom al had gedaan, naar Sparta.

Wim de Zeeuw (Rotterdam, 1897-1934)

Als links- of rechtsbuiten had Wim de Zeeuw, neef van doelman Floor de Zeeuw, veel concurrentie bij Feyenoord. Op rechts moest hij vaak Jan Petterson voor zich dulden, op links Jaap Weber. Daardoor speelde De Zeeuw slechts acht wedstrijden voor Feyenoord, waarin hij één keer scoorde. Hij werd slechts 37 jaar oud.

In deel twee van deze serie: de weg van Feyenoord naar de eerste afdelingstitel en de enorme mensenmassa die de huldiging op de been bracht.

💬 WhatsApp ons!
Heb jij een tip voor de redactie? Stuur ons een bericht, foto of filmpje via WhatsApp ons of Mail: nieuws@rijnmond.nl